جعبه دنده اتوماتیک و علل خرابی آن
جعبه دنده اتوماتیک یکی از انواع گیربکس است که به دلیل عدم نیاز به گرفتن کلاچ و تعویض دنده، راحتی بسیار بیشتری را برای رانندگان به ارمغان آورده است. جعبه دنده اتوماتیک سیستمی هیدرولیک دارد و از ساختاری پیچیده و حساس برخوردار است. گیربکس اتوماتیک با وجود مقاومت و استحکام بالا ممکن است خراب شوند. عواملی مانند ضربه، حرارت بیش از حد و خوردگی می‌تواند باعث شود تا به آن‌ها صدمه وارد شود.
جعبه دنده اتوماتیک چطور خراب میشود؟
گیربکس اتوماتیک هم مانند هر وسیله دیگری نیاز به استفاده و نگهداری صحیح دارد. اگر از گیربکس‌ها به خوبی مراقبت شود و به طور صحیح از آن‌ها نگهداری شود هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که هزینه تعمیر جعبه دنده اتوماتیک گاهی می‌تواند سرسام آور باشد. رعایت برخی نکات که در ادامه مطلب قصد داریم به آن‌ها اشاره کنیم می‌تواند با افزودن بر عمر گیربکس و کاهش میزان خرابی آن، هزینه‌های کمتری را به فرد تحمیل کند. این نکات عبارت‌اند از:
سرویس دوره‌ای
چرخ‌دنده‌های گیربکس به طور مداوم با یکدیگر درگیر هستند این تماس مداوم چرخ‌دنده‌ها باعث تولید حرارت و گرمای بالایی میشود به مرور موجب ساییده شدن چرخ‌دنده‌ها میشود. زمانی که روغن گیربکس کافی، به اندازه و از نوع مناسب نباشد. همین امر دمای این چرخ‌دنده‌ها را بالاتر می‌برد و به آن‌ها صدمه می‌زند. پیشنهاد میکنیم که برای جلوگیری از این امر، هر ۵۰۰۰ کیلومتر یک بار میزان سطح روغن گیربکس را چک کنید و در صورتی که مقدار آن کم شده اقدامات لازم را انجام دهید. همچنین به خاطر داشته باشید که زمان مناسب برای تعویض روغن جعبه دنده اتوماتیک خودروهای شخصی دو سال یک بار است. البته این در صورتی است که در این مدت خودرو کمتر از ۵۰۰۰۰ کیلومتر کارکرد داشته باشد. در صورتی که قبل از پایان ۲۴ ماه، خودرو بیش از ۵۰۰۰۰ کیلومتر مسافت را پیمود باید برای تعویض روغن گیربکس اقدام کنید. برای این‌که بدانید کدام نوع از روغن گیربکس برای جعبه دنده خودروی شما مناسب است می‌توانید دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید یا از مکانیک باتجربه و متخصص سؤال بپرسید.
توجه به صدای گیربکس
شنیدن صداهایی مانند زوزه کشیدن، سوت کشیدن، صدای جیرینگ جیرینگ و هرگونه صدای اضافه دیگری از گیربکس نشان دهنده این مسئله است که گیربکس با مشکلی مواجه شده است. در صورتی که فرد به موقع متوجه مشکل شود و اقدامات لازم برای رفع آن را انجام دهد، می‌تواند از ایجاد خرابی‌های بیشتر در گیربکس جلوگیری کند. این صداها معمولاً به دلیل کمبود روغن، ساییدگی چرخ‌دنده‌ها، لقی یکی از محورها، خرابی ماهک، غلاف کشویی و دیگر قطعات موجود در گیربکس اتوماتیک ایجاد میشود.
عدم تعویض حالت دنده در زمان حرکت
گیربکس‌های اتوماتیک برای تغییر دنده و حالت آن نیازی به فشردن پا بر روی پدال کلاچ ندارند و این کار با استفاده از کلاچ‌ها و نواری که درون گیربکس وجود دارند، انجام میشود. این قطعات با ایجاد اصطکاک موجب تعویض دنده می‌شوند و تغییر حالت دنده در هنگام حرکت می‌تواند به این قسمت‌ها صدمه بزند. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد صدمه در گیربکس اتوماتیک این است که برای تغییر حالت دنده، خودرو به طور کامل متوقف شده باشد و سپس حالت دنده تغییر کند.
عدم رانندگی با استفاده از دنده خلاص
بسیاری افراد تصور می‌کنند که استفاده از دنده‌خلاص (Neutral) که با حرف N بر روی گیربکس اتوماتیک مشخص شده است در سراشیبی‌ها باعث کاهش مصرف سوخت خودرو میشود. اولین نکته‌ای که این افراد باید به آن توجه کنند این است که در گیربکس اتوماتیک از تکنولوژی‌های متعددی استفاده شده و این نوع جعبه‌دنده‌ها به اندازه‌ای هوشمند هستند که در سراشیبی‌ها با تغییر حالت دنده، میزان سوخت‌رسانی به خودرو را کاهش دهند. تعویض حالت گیربکس در هنگام حرکت می‌تواند به آن صدمه بزند. همین امر باعث میشود که این کار نه تنها سودمند نباشد بلکه باعث شود تا هزینه‌های بسیار بیشتری برای تعمیر جعبه دنده اتوماتیک به فرد تحمیل شود.
استفاده صحیح از حالت پارک
فقط و تنها فقط در زمانی که خودرو به طور کامل متوقف شده از حالت پارک که بر روی گیربکس اتوماتیک با حرف P نشان داده شده است استفاده کنید. دلیل این تأکید صدمه بسیار زیادی است که عدم توجه به این نکته به جعبه دنده اتوماتیک وارد می‌کند. در بسیاری از گیربکس‌های اتوماتیک، مخصوصاً نسل‌های جدید این گیربکس‌ها، راننده نمی‌تواند قبل از توقف کامل از حالت پارک استفاده کند.
حالت پارک در گیربکس‌های اتوماتیک برای اطمینان از عدم حرکت خودرو در زمان پارک است. بهترین روش برای استفاده از حالت پارک این است که پس از توقف کامل خودرو ابتدا ترمزدستی را بکشید و سپس از حالت پارک استفاده کنید. این کار باعث میشود تا فشار مضاعفی به گیربکس خودرو وارد نشود.
عدم انتخاب حالت درایو در هنگام گاز دادن
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند باعث ایجاد خرابی و صدمه‌های بسیار در گیربکس اتوماتیک شود، انتخاب حالت درایو که با حرف D نشان داده شده است، در هنگامی که پا بر روی پدال گاز قرار دارد است. بسیاری معتقدند که این کار می‌تواند باعث افزایش شتاب اولیه خودرو شود اما باید بگوییم که شتابی که با استفاده از این روش تولید میشود با میزان شتاب اولیه خودرو تفاوت بسیاری نخواهد کرد و این کار آن‌قدر به جعبه دنده اتوماتیک خودرو صدمه می‌زند که بهتر است آن اندک شتاب به دست آمده از این روش را فراموش کنید.
رانندگی در ترافیک
امروزه ترافیک تبدیل به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی افراد شده است. این مسئله در کلان شهرها شدیدتر است و افراد هر روز وقت نه چندان کمی را در ترافیک و پشت چراغ‌قرمزها می‌گذرانند. افراد بسیاری در این ترافیک‌ها به صورت مداوم حالت گیربکس را از درایو به خلاص تغییر می‌دهند. آن‌ها تصور می‌کنند که این کار میزان درگیری در گیربکس اتوماتیک را کاهش می‌دهد و باعث افزایش عمر آن میشود. باید بگوییم که این تصور کاملاً اشتباه است. استفاده از این روش نه تنها عمر گیربکس را افزایش نمی‌دهد بلکه به دلیل تغییر حالت مداوم و درگیری قطعاتی مانند سوپاپ‌ها، شیرهای برقی و کلاچ باعث کاهش عمر جعبه دنده اتوماتیک میشود. بهترین روش برای رانندگی در ترافیک استفاده از حالت درایو و عدم تغییر آن است. این امر در خصوص توقف در پشت چراغ‌قرمزهایی با مدت زمان کمتر از ۲ دقیقه نیز صادق است. توجه داشته باشید که در توقف‌هایی که بیش از ۲ دقیقه به طول می‌انجامد می‌توانید از حالت خلاص استفاده کنید.
پیشنهاد میکنیم برای تشخیص مشکلات و معایب جعبه دنده از کارشناسان مجرب خودرو کمک بگیرید و برای خرید خودروی مطمئن به لحاظ فنی از کارشناسان فروش شناخته شده راهنمایی بگیرید.
