یاتاقان زدن خودرو چیست؟

یاتاقان یا بلبرینگ چیست؟

یاتاقان یا بلبرینگ در وسایل بسیار زیادی کاربرد دارد. در واقع هر زمان بخواهند از اصطکاک بین دوقطه که با هم به صورت چرخشی درگیر هستند کم کنند از یاتاقان استفاده می‌کنند. یاتاقان قطعه‌ای دایره شکل است که داخل آن ساچمه‌های فلزی قرار دارد که به کمک روغن و یا گریس روان شده و با کمترین اصطکاک حرکت چرخشی انجام می‌دهد.

در خودرو نیز از یاتاقان یا بلبرینگ‌های مختلفی استفاده شده است. یکی از یاتاقان‌های مهم در خودرو در موتور قرار دارد. یاتاقان موتور خودرو قطعه‌ای در موتور خودرو است که بین شاتون و میل لنگ قرار دارد. یاتاقان باعث می‌شود که شاتون و میلنگ تماس مستقیم با یکدیگر نداشته و اصطکاک میان آن‌ها، کاهش پیدا کند.

در خودرو یاتاقان‌ها و روغن موتور به صورت موازی از اصطکاک میان قطعات موتور می‌کاهند و از خوردگی آن‌ها به واسطه تماس مستقیم، جلوگیری می‌کنند. یاتاقان‌ها نه تنها از اصطکاک بین میل لنگ و سیلندر جلوگیری می‌کنند، بلکه مانع ایجاد اصطکاک زیاد بین میل لنگ و شاتون نیز می‌گردند.

در شرایطی که دمای یاتاقان‌ها از حد ظرفیت آن‌ها بالاتر رفته و از فرم اولیه و صحیح خود خارج شوند، دیگر قادر به انجام وظیفه‌شان نبوده و به اصطلاح خودرو یاتاقان خواهد زد.

آگاهی نسبت به دلایل و علائم یاتاقان زدن خودرو، اهمیت بسیار زیادی دارد. به خاطر داشته باشید که عدم آگاهی در خصوص این وضعیت و ادامه دادن به رانندگی و فشار وارد آوردن به موتور اتومبیل، می‌تواند موجب سوختن موتور گشته و هزینه زیادی را برای شما ایجاد بکند.

علت یاتاقان زدن خودرو چیست؟

1- استفاده از روغن نامرغوب و غیر اصلی (Fake) و تعویض دیرهنگام آن سبب بروز حالت لجنی در روغن می شود. در این حالت با پدیدار شدن رسوبات و جرم قطعات خودرو دچار جرم‌گرفتگی می‌شوند زمانی که این جرم‌گرفتگی به مجاری روغن نفوذ کند سبب اختلال در فرآیند روغن‌کاری می‌شود که این جرم‌گرفتگی مسیرهای انتقال روغن و جرم‌گرفتگی خود پمپ روغن سبب عدم روغن‌کاری صحیح یاتاقان‌ها می شود  و یاتاقان‌ها در شرایط بسیار بدی قرار میگیرد.

2- وجود براده در کف کارتل روغن سبب تجمع پلیسه و رسوبات در توری فیلتر روغن میشود. سیستم CVVT و زنجیر تایم و سفت کن‌های هیدرولیکی آن نیز  جرم شدیدی میگیرد. با باز کردن پایین موتور متوجه می شوید که بابیت یاتاقان‌های متحرک سیلندرها نیز از بین رفته است. یاتاقان متحرک قطعه نیم دایره شکل است که بین شاتون و میل‌لنگ قرار دارد و بابیت به سطح داخلی یاتاقان که آبکاری شده است گفته می‌شود.

3- افزایش دمای بیش از اندازه آن‌ها است. این افزایش دما و داغ کار کردن موتور، می‌تواند به دلایل مختلف از جمله بی آب ماندن موتور رخ دهد.

4- فرسودگی و طول عمر بالای یاتاقان‌ها، نیز می‌تواند باعث عمل نکردن و یا شکستن آن‌ها شده و اتفاق ناگواری که نگران آن هستیم، رخ دهد.

5- خراب شدن پمپ روغن نیز می‌تواند فرآیند روغن کاری را معیوب ساخته و ریسک خرابی یاتاقان‌ها را بالا ببرد. کثیف شدن فیلتر روغن نیز مانند خرابی پمپ، نتیجه مشابهی ایجاد خواهد کرد.

6- یکی از دلایل خراب و فرسوده شدن یاتاقان‌ها که اغلب از سوی رانندگان نادیده گرفته می‌شود، رانندگی نادرست است. رانندگی درست و صحیح به شکلی‌ست که دور موتور به محدوده قرمز نرسیده و حتی به آن نزدیک نشود. اما در صورتی که حین رانندگی، طوری به پدال گاز فشار بیاورید که موتور تحت فشار قرار گرفته و عقربه مربوط به دور موتور گاه و بیگاه به محدوده قرمز رنگ نزدیک شود، یاتاقان‌ها را در ریسک تخریب، فشار و فرسودگی قرار می‌دهید.

یاتاقانها با روغن موتور در تماس هستند و وظایف زیر را بعهده دارند:

1. تنظیم لقی عمودی بین میل لنگ و سیلندر.

2. کم کردن اصطکاک بین “میل لنگ” و “سیلندر” و جلوگیری از خوردگی آنها.

3. کم کردن اصطکاک بین “میل لنگ” و “شاطون” و جلوگیری از خوردگی آنها.

وقتی این قطعه به هر دلیلی بیش از حد داغ شود حالت دفرمگی پیدا می کند و اگه ذوب شود باعث چسبیدن شاتون به میل لنگ می‌شود و موتور احتمالا می سوزد.
در مورد “یاتاقان زدن” باید گفت خود یاتاقان دچار مشکل می‌شود چون وقتی خودرو یاتافان می زند صدای خیلی بدی به گوش می رسد و خودرو برای راه افتادن به نیروی زیادی نیاز دارد (اصطکاک موتور خیلی زیاد است) اگر در این زمان سریعا موتور را خاموش نکنید موتور می سوزد.

چه موقع باید یاتاقانها را عوض کرد

در صورت وجود هر گونه خراشیدگی و یا سائیدگی بابیت یاتاقانها ؛ لازم است که یاتاقان تعویض شود. وقتی بعد از گذشت 10 سال یا پیمودن مسافتی بالای 100 هزار کیلومتر موتور را برای تعمیر اساسی باز می کنید  بهر حال بهتر است یاتاقانها تعویض شوند.

زمانی که به هر علت از جمله کبود آب، روغن و یا بالارفتن بیش از حد مجاز دور موتور دمای موتور نیز از مقدار مجاز بالاتر رود، به اجزا مختلف آن بخصوص قسمت‌های متحرک آسیب زیادی وارد می‌گردد که این حالت را گیرپاژ یا سوختن موتور می‌گویند و در مورد یاتاقان‌ها هم وقتی در اثر سوختن دیگر قادر به کاستن از اصطکاک بین شاتون و میل لنگ نباشند گفته می‌شود. بطور کلی “یاتاقان زدن” تقریبا معادل عامیانه سوختن موتور در بین تعمیرکاران است.

علائم یاتاقان زدن چیست؟

1- صدا “لق لق ” یا “تق تق” موتور هنگام گاز دادن یا شتاب گرفتن. در این شرایط توصیه می‌شود که خودرو را متوقف ساخته و فورا درخواست تعمیرکار کنید. در غیر این صورت بهتر است که خودروی خود را بدون روشن کردن موتور، به نزدیک‌ترین تعمیرگاه مجاز و معتبر جهت انجام تعمیرات انتقال دهید و از راهنمایی کارشناسان فنی زبده بهره ببرید.. در دور آرام (970rpm) هیچ صدایی از موتور بگوش نمی‌رسید. با افزایش دور از 1200 rpm به بالا صدای یاتاقان‌های متحرک کاملاً واضح شنیده می‌شد. این صدا شبیه به صدای برخورد دو فلز به یکدیگر است و صدایی تق تق به گوش می‌رسد.
به خاطر داشته باشید که توجه نکردن به چنین چیزی می‌تواند هزینه‌های بسیار سنگینی برایتان به بار آورده و مشکلات بزرگتری به وجود بیاورد.

2- قفل شدن موتور، که در این حالت موتور به هیچ عنوان روشن نمی‌شود. در واقع زمانی که علی رغم استارت زدن، موتور خودرو روشن نمی‌شود؛ یکی از دلایل می‌تواند یاتاقان زدن باشد.

3- اگر خودروی خود را کم جان‌تر از همیشه یافته و احساس می‌کنید به خوبی گاز نخورده و به شکل مطلوب پیش نمی‌رود، ممکن است یاتاقان‌ها مشکلی پیدا کرده باشند.

4- البته همیشه نمی‌توانیم روشن شدن چراغ چک روغن را به یاتاقان‌ها ارتباط دهیم. اما در صورت روشن شدن این چراغ، باید به چنین موردی نیز مشکوک شده و پیگیری‌های لازم را انجام دهید. چراغ روغن روشن می‌ماند و گاهی چشمک میزند.

اگر خودرو یاتاقان یا شاتون بزند که باید میل لنگ هم به تراشکاری رفته و بر اساس مقدار خرابی که در آن ایجاد شده بر اساس اندازه های استاندارد میل لنگ و یاتاقان تراش داده شود گاهی هم اصلا میل لنگ قابل تعمیر نیست چون یا قبلا تراش رفته و به اصطلاح اندازه اش 60 است و یا آنقدر صدمه دیده که قابل تعمیر نیست .

هزینه یاتاقان زدن خودرو

به عنوان مثال هزینه یاتاقان زدن سمند و یا هزینه یاتاقان زدن پژو پارس بیشتر از پراید است و احتمال یاتاقان زدن این خودروها نیز بیشتر است زیرا قدرت موتور این ماشین‌ها بالا تر از پراید بوده ولی کیفیت ساخت برخی قطعات موتور پایین است و این باعث می‌شود که در دور موتورهای بالا احتمال خرابی یاتاقان بیشتر شود. هزینه یاتاقان زدن هر خودرو بسیار متفاوت است و بستگی به قطعات مورد نیاز برای خودرو شما دارد.

برای خرید خودروی موردنظرتان و اطمینان از شرایط فنی سالم آن، از کارشناسان حرفه ای فروش کمک بگیرید.